Donderdag 09 nov 2023 - Caroline van der Esch
Wat fijn dat u mee wilt denken over het vinden van slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog die lid waren van de NBB. Pim Vaders is op dat idee gekomen, toen hij op 4 mei jl. hoorde, dat bij de herdenking van omgekomen sporters in de Tweede Wereldoorlog bij het Olympisch stadion in Amsterdam, de schaakbond centraal stond. De schaakbond had al in 1947 een boek uitgegeven met daarin per club aangegeven welke leden van de bij de schaakbond aangesloten clubs, de oorlog niet hadden overleefd. Het gaat daarbij om een breed scala van slachtoffers zoals militairen, verzetsstrijders, slachtoffers van bombardementen, de Arbeitzeinsatz, gijzelaars, slachtoffers van represailles e.d. De grootste groep was echter het grote aantal joodse leden van de schaakbond, die de holocaust niet hadden overleefd.
Ook de bridgebond kende voor de Tweede Wereldoorlog een grote groep joodse leden. Pim zijn inschatting is dat voor de Tweede Wereldoorlog van de ruim 3000 bij de bridgebond aangesloten leden (tussen de 80 en 90 clubs) ongeveer een kwart joods geweest zal zijn en dat is een voorzichtige schatting. Om een voorbeeld te geven bestond het team dat Nederland voor de oorlog vertegenwoordigde in internationale wedstrijden, vaak voor 100% uit joodse spelers. De gebroeders Goudsmit, Bolo Einhorn, Paul Ascherbach, Emanuel Lasker en Salo Landau waren allemaal joods. Alleen de gebroeders Goudsmit hebben de oorlog overleefd, Lasker is in 1941 in New York overleden en dus geen oorlogsslachtoffer in de zin van mijn onderzoek.
Waar de Stichting naar op zoek ben is zijn een ledenlijst van vlak voor de Tweede Wereldoorlog bij de NBB aangesloten clubs. De clubs zijn allemaal bekend (zie bijlage en hieronder), maar helaas bestaat nog maar 10% van de clubs in al dan niet gefuseerde vorm en de archieven, ook van nog bestaande clubs zijn slecht of helemaal niet bewaard gebleven. Zelfs de schaakbond had in 1947 al een probleem om achter alle informatie te komen. Van de 326 bij de schaakbond aangesloten clubs gaven 166 clubs geen informatie, maar toch zijn in het gedenkboek van de schaakbond “Partij verloren” meer dan 200 slachtoffers uit de tweede wereldoorlog herdacht, waarvan zeker meer dan 100 joden.
Wij hopen als district dat jullie kunnen helpen aan een ledenlijst van clubs van vlak voor de Tweede Wereldoorlog. Ook jubileum boekjes die bekend zijn van vlak na de Tweede Wereldoorlog, waarin mogelijk slachtoffers worden genoemd zijn welkom. De Stichting Herman Filarski ook graag dergelijke boekjes in haar bibliotheek zou willen hebben, het is van de meeste clubs waar informatie over gezocht wordt, de belangrijkste informatie bron en gelukkig zijn er ook clubs die in dat soort boekjes kunnen melden dat iedereen de oorlog heeft overleefd. Aan de andere kant meldt de Continental Club uit Amsterdam dat maar liefst 24 (voornamelijk joodse) leden na de oorlog niet zijn teruggekomen, waaronder de bovengenoemden Bolo Einhorn, Paul Ascherbach en Salo Landau.
Namens het district bestuur danken wij u allen voor alle informatie waar u de Stichting Filanski en Pim Vaders mee kunt helpen.
Contact persoon:
Pim Vaders : wvaders@planet.nl
Clubs opgericht na 1938 tot en met 1944.
Den Haag: Rotterdam: Clubs KBBR (Rotterdam):
Leidsch Doublet Bridgekring ’35 Muller & co Cats Cohen
Viva Dordse BC G.E.B. G.T.D. Ermezo
Leiderdorp KBB Rotterdam Heineken Robaver Never Down
VOG (Leiden) Gisolf (Delft) Shell De Twentse Bank
De Alphense BC BC Vlaardingen Oranjeboom Ambaro
Het Juiste Bod (Noordwijk) De Thuisbridger AVIB P.T.T.
BC Schiedam-West
